Mưa lũ lịch sử ở Đắk Lắk: Phòng, chống 'tin giả' khi cấp độ rủi ro lên cao - Báo VietnamPlus

Các địa phương ở phía Đông tỉnh Đắk Lắk vừa trải qua trận “đại hồng thủy” khiến nhiều người chết và mất tích, thiệt hại về kinh tế là vô cùng lớn. Nhìn lại trận mưa lũ lịch sử, bên cạnh thảm họa do thiên tai gây ra thì những hậu quả của “nhân tai” cũng khiến dư luận “nhức nhối.”

Trong cao điểm mưa lũ, hàng loạt tin đồn thất thiệt được “truyền miệng” và lan nhanh trên các mạng xã hội đã gây hậu quả nặng nề, tạo thêm áp lực cho công tác cứu nạn, cứu hộ ở những giờ phút nguy nan.

Trong bối cảnh “tin giả” được truyền đi với tốc độ “ánh sáng” thì cấp độ rủi ro cũng tăng nhanh tương ứng. Do đó, khi đối diện với tình huống khẩn cấp về thiên tai, dịch bệnh… mỗi người dân cần nâng cao cấp độ phòng, chống “tin giả” để “triệt tiêu” luồng thông tin “xấu độc” và hạn chế hậu quả của nó gây ra.

Hy hữu “dư” quan tài cứu trợ

Những ngày cao điểm mưa lũ ở các xã, phường phía Đông tỉnh Đắk Lắk, người dùng điện thoại thông minh “lướt” các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok… không khó bắt gặp thông tin như: “Rốn lũ Hòa Thịnh có hàng trăm người chết”; “Lũ làm sập nhà lầu ở Hòa Thịnh làm hàng trăm người chết”; “Xác người chết nằm lai láng ở Hòa Thịnh”… Thậm chí một số tài khoản còn kêu gọi “Các nhà hảo tâm ngoài cứu trợ nhu yếu phẩm về xã Hòa Thịnh thì cần quyên góp thêm quan tài cho địa phương này chôn cất người chết.”

Đây đều là những thông tin vô căn cứ, xuất hiện tràn lan trên “không gian ảo” lẫn “truyền miệng” thật trong người dân.

Cũng vì “tin đồn, tin giả” lan truyền nhanh nên nhiều đoàn người cứu trợ từ các tỉnh, thành đã “ồ ạt” mang theo hàng cứu trợ và quan tài đến rốn lũ Hòa Thịnh với mong muốn ứng cứu đồng bào trong lúc hoạn nạn.

Thế nhưng, số người chết không như tin đồn nên mưa lũ đã đi qua mà số lượng quan tài ở xã Hòa Thịnh vẫn còn dư 33 chiếc, chính quyền địa phương phải mang đi gửi nhiều nơi trong xã.

Ông Phương Văn Lành, Bí thư Đảng ủy xã Hòa Thịnh cho biết, trận mưa lũ xảy ra từ ngày 18/11, nước dâng lên quá cao, nhiều khu vực ngập rất sâu, bị cô lập, thông tin liên lạc bị gián đoạn nên công tác cứu nạn, cứu hộ người dân gặp nhiều khó khăn. Toàn xã có 25 người chết và thiệt hại về tài sản là rất nặng nề.

Cũng trong cao điểm mưa lũ, trên các mạng xã hội xuất hiện những thông tin sai sự thật về số người chết. Đồng thời xuyên tạc công tác ứng phó mưa lũ của nhân dân và các cấp, các ngành ở xã Hòa Thịnh.

Trong lúc chính quyền địa phương và các lực lượng đang khẩn trương ứng cứu người dân thì những thông tin trên lan truyền đã gây hoang mang trong nhân dân.

Địa phương đã nhanh chóng đề nghị Công an vào cuộc xử lý những đối tượng đăng tải, lan truyền thông tin sai sự thật. Qua vụ việc này, khuyến cáo mỗi người dân cần nâng cao cảnh giác với thông tin chưa được kiểm chứng, việc lan truyền “tin giả” không chỉ vi phạm quy định của pháp luật mà có thể gây hậu quả nghiêm trọng trong tình huống ứng phó với thiên tai.

“Tin giả” gây hậu quả thật

Cũng trong đợt mưa lũ lịch sử vừa qua, một tin đồn thất thiệt tại thôn Vạn Lộc, xã Hòa Mỹ, tỉnh Đắk Lắk đã vô tình đẩy một gia đình rơi vào cảnh tang thương, con cái mất cha mẹ; xóm làng tiếc thương cho những người chết oan uổng vì “tin đồn.”

Khi mưa lũ đang bủa vây xã Hòa Mỹ, vào khuya 20/11, trên địa bàn thôn Vạn Lộc xuất hiện thông tin “vỡ đập” khiến nhiều người hoảng sợ, tháo chạy tìm chỗ tránh lũ.

Ngay trong đêm 20/11, anh Phan Văn Thôi (51 tuổi) chở theo vợ là Phạm Thị Như Thùy (40 tuổi) và Phạm Chí Công (10 tuổi, con út) chạy đi tìm điểm cao để bảo toàn tính mạng trước thông tin “vỡ đập.”

Khi chạy qua cầu Bến Đình, anh Thôi không biết cầu bị gãy nên xe máy rơi xuống dòng lũ khiến hai vợ chồng tử vong. Cháu Công may mắn bám vào cành cây và thoát chết trong gang tấc.

Ngoài cháu Công, gia đình anh Thôi còn có hai người con trai đang theo học các trường Đại học ở thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Đồng Nai. Sự việc đau lòng của gia đình anh Thôi không chỉ làm ba đứa trẻ mồ côi đau thương tột độ mà còn khiến cuộc sống, con đường học tập… trở nên khó khăn hơn khi mất đi điểm tựa từ cha mẹ.

Ông Nguyễn Hữu Thuận, Bí thư Đảng ủy xã Hòa Mỹ cho biết, thông tin thất thiệt về “vỡ đập” chủ yếu được lan truyền trên các mạng xã hội, người dân khi đọc được thông tin rất hoang mang lo lắng, nhất là vào lúc cao điểm mưa lũ và đã dẫn đến sự việc đau lòng trên.

Qua vụ việc, chính quyền địa phương khuyến cáo người dân cần “tỉnh táo” khi tiếp nhận thông tin, nhất là kiểm chứng thông tin để có cách ứng phó phù hợp, tránh xảy ra những tình huống tương tự. Đặc biệt, tuyệt đối tuân thủ các phương án, lệnh di dời dân… của chính quyền địa phương trong tình huống ứng phó với thiên tai.

Đối với những gia đình bị thiệt hại về người và tài sản, chính quyền địa phương sẽ có hình thức quan tâm, hỗ trợ nhằm phần nào giúp người dân vùng lũ vượt qua đau thương, sớm ổn định đời sống.

Đặc biệt, đối với trường hợp các con của hộ gia đình anh Thôi, chính quyền địa phương đã sử dụng nguồn của Nhà nước và kết nối với nhiều mạnh thường quân… hỗ trợ các cháu trong thời gian học tập nhằm đảm bảo các điều kiện theo học và tìm kiếm việc làm của các cháu sau này.

Trước sự lan truyền của những thông tin thiếu chính xác, lực lượng Công an tỉnh đã vào cuộc, xử lý. Từ ngày 19/11 đến nay, Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã phát hiện 52 tài khoản (mạng xã hội Facebook, TikTok…) đăng tải nội dung bài viết, video, hình ảnh chưa được kiểm chứng, thiếu thông tin, có dấu hiệu sai sự thật.

Cơ quan chức năng đã phối hợp với các đơn vị, triệu tập, răn đe và yêu cầu viết cam kết không tái phạm đối với 17 trường hợp; xử phạt vi phạm hành chính 5 trường hợp với tổng số tiền 37,5 triệu đồng; yêu cầu gỡ bỏ 30 bài viết vi phạm.

Từ thực tế trong đợt mưa lũ lịch sử tại Đắk Lắk, có thể thấy vấn nạn "tin giả" đã trở thành một loại "thiên tai" thứ cấp, gây ra hậu quả khôn lường và cấp độ rủi ro cũng tăng cao khi nhiều người chưa kiểm chứng đã vội chia sẻ trên không gian mạng cũng như “truyền tai” nhau theo kiểu “tam sao thất bản.”

Trong tình huống thiên tai, mỗi giây phút đều quý giá để cứu người và bảo vệ tài sản nhân dân. Thế nhưng “tin giả” làm mất đi sự bình tĩnh, gây hoảng loạn không cần thiết và làm sai lệch quyết định sinh tử của người dân.

Do đó, bên cạnh việc nâng cao năng lực ứng phó thiên tai, các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương cần quyết liệt trong xử lý vấn nạn “tin giả”, đồng thời tăng cường sự minh bạch thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng chính thống.

Mỗi người dân cũng cần tự nâng cao "hệ miễn dịch thông tin," tuyệt đối không chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng để bảo vệ chính mình và cộng đồng xã hội./.

(TTXVN/Vietnam+)