Tàu đánh cá tương trợ lẫn nhau ở giữa Biển Đông - Báo Biên phòng
Ngư dân tàu đánh cá xa bờ tỉnh Đắk Lắk đã sớm hình thành từng tổ, đội 'tàu đoàn kết', từ 10-25 tàu/đội, mỗi lần ra khơi, các tàu thường xuyên tương trợ lẫn nhau ở giữa Biển Đông, khi tàu nào đó gặp sự cố thì tàu khác giúp đỡ. Từ hoạt động thực tiễn, các thuyền trưởng dày dạn kinh nghiệm trong đánh bắt hải sản hướng dẫn lại cho lớp trẻ những kiến thức đi biển dài ngày.
Tàu ở lại xuyên 2 trăng
Mỗi nhóm tàu đánh bắt cá xa bờ ở tỉnh Đắk Lắk giống như “đại đội hải quân” cơ động bảo vệ biển, bởi vì ngư dân có thời gian ở lại trên biển từ 70-80% so với thời gian ở đất liền. “Nghề câu cá ngừ đại dương, tiền dầu chiếm khoảng 80% tổng chi phí, bởi ngư trường đánh bắt ở quá xa đất liền. Chạy tàu từ bờ ra quần đảo Trường Sa, rồi chạy vào lại bờ tiêu tốn trên dưới 100 triệu đồng tiền dầu. Trước đây, 2 tháng đi 2 chuyến biển, mất 200 triệu đồng tiền dầu. Bây giờ, 2 tháng đi 1 chuyến biển, coi như “cắt” lỗ 100 triệu đồng. Ở lại liên tục 2 tháng trên biển bạn cũng thích, vì có thời gian câu mực, tăng thêm khoản thu nhập riêng từ 5-10 triệu đồng/người” - chủ tàu Nguyễn Quang Hội, phường Tuy Hòa, tỉnh Đắk Lắk, lý giải cách hoạt động trên biển.
Ngư dân tỉnh Phú Yên cũ là những người tiên phong khởi đầu nghề câu cá ngừ đại dương. Nghề này có tầm hoạt động của tàu ở xa, họ cứ cho tàu chạy “bám đuôi” con cá di cư theo dòng hải lưu. Thông thường mùa Đông ngư dân đưa tàu ra đánh bắt tại quần đảo Hoàng Sa (Đà Nẵng), sang mùa Xuân chạy đến quần đảo Trường Sa (Khánh Hòa) và dịch chuyển xuống vùng nhà giàn DK1.
Ông Hội tâm sự: “Tàu câu được 10 con cá ngừ, không thể chạy tàu vào bờ được, gửi tàu bạn chở cá vào bờ, gọi điện về nhà, cử người xuống cảng nhận. Nếu cần mua thêm lương thực, thực phẩm... cũng nhắn người nhà mua gửi tàu của tổ, đội đưa ra biển. Hết dầu, ngư dân ghé vào các đảo ở Trường Sa mua vài nghìn lít, giá bán cũng như ở đất liền. Nhờ cách làm linh hoạt này, tàu đánh cá ở tỉnh Đắk Lắk dễ dàng xoay vòng lẫn nhau, đủ sức ở lại đánh bắt qua 2 trăng mới quay vào bờ nghỉ ngơi”.
Tại Trạm Kiểm soát Biên phòng Đông Tác (Đồn Biên phòng Tuy Hòa, Bộ đội Biên phòng tỉnh Đắk Lắk) sắm bộ đàm đường dài, thường xuyên thông tin với các tàu đánh cá xa bờ, người dân quen gọi là “đài Biên phòng”. Hằng ngày, tàu đánh cá hoạt động ngoài khơi xa gọi điện về “đài Biên phòng”, cán bộ trực ở trạm nhận thông tin chuyển ngay cho người nhà tàu cá biết và xử lý.
“Cách đây mấy ngày, có một tàu máy giám sát hành trình bị hỏng, tàu báo với trạm biết, anh em trạm chạy xe đến nói với người nhà, họ gọi công ty cung cấp máy đến trạm để nói chuyện trực tiếp với thuyền trưởng tàu cá, qua vô tuyết điện. Thiết bị giám sát hành trình bị hỏng, người nhà phải mua thiết bị mới, gửi theo tàu cá ra thay thế. Có những lúc, bà con đến chờ rất đông để được nói chuyện trực tiếp với ngư dân trên tàu đánh cá ngoài biển, chủ yếu hỏi thăm tình hình đánh bắt, sức khỏe, rồi mua lương thực, thực phẩm... gửi tàu khác chở ra” - ông Hội cảm kích nói.
Tàu ra khơi có chuyện gì xảy ra, thuyền trưởng gọi ngay vào “đài Biên phòng”, cán bộ ở trạm biết rõ từng tàu, từng thuyền trưởng và chủ tàu. Ông Hội tâm sự: “Tàu thiếu bao gạo, thèm rau xanh... nhờ mấy anh Biên phòng nói với người nhà mua đồ gửi tàu ra. Máy hỏng, gọi thợ máy đến “đài Biên phòng” nói chuyện trực tiếp với thuyền trưởng, thợ máy, hướng dẫn cách sửa chữa, có khi nói qua nói lại cả ngày mới sửa xong máy. Trường hợp bị gãy cốt máy, tắc bơm dầu... phải mua phụ tùng trong bờ, gửi theo tàu khác ra thay thế. Thấy có vấn đề gì ngoài biển, chúng tôi cũng báo lại với cán bộ Biên phòng biết tình hình”.
Tần số tàu “chí cốt” với nhau
Tỉnh Đắk Lắk ngoài đội tàu câu cá ngừ đại dương trên 300 chiếc, thì ở phường Hòa Hiệp nổi tiếng với đội tàu lưới vây, kỹ thuật đánh bắt được xếp vào “nghệ thuật”. Nghề lưới vây xuất phát từ nghề kéo vây ở sát bờ, sau đó, họ đưa lên thuyền nhỏ vây những đàn cá ở nước cạn. Càng ngày, bà con đóng tàu lớn hơn, bây giờ có những chiếc tàu lưới vây dài 30m, công suất máy từ 400-800 mã lực, giàn lưới dài hơn 1km, tầm hoạt động rộng khắp vùng biển Việt Nam.
Do tính chất tàu lưới vây khơi dành nhiều thời gian tìm và truy đuổi đàn cá, các thuyền trưởng đã lập ra những tổ, đội tàu đánh bắt, bà con vùng này hay gọi là “tập đoàn”. Trò chuyện với các thuyền trưởng xếp vào danh sách “thiệt ăn, thiệt làm” thuộc tập đoàn 14, 19, được biết, đa phần tàu lưới vây ở phường Hòa Hiệp đã sắm máy “siêu dò” cá hiện đại, có thể phát hiện ra đàn cá lớn cách xa tàu khoảng 3 hải lý.
“Tập đoàn 14 có 21 tàu “chí cốt” với nhau, trong đó có 4 chiếc tàu vỏ thép, tàu nào cũng sắm máy dò cá từ 3-4,5 tỷ đồng. Ra ngoài biển, tập đoàn có tần số liên lạc bí mật với nhau, định giờ các tàu cùng “thời sự” về tình hình ở các vùng biển. Chẳng hạn, ở chỗ tôi đang có nước xấu, dòng chảy mạnh không đánh lưới được, hoặc ở chỗ tàu khác cách khoảng 50 hải lý, đang phát hiện đàn cá khoảng 300 tấn, chưa có tàu nào đánh được. Từ các thông tin “thời sự” này, các thuyền trưởng sẽ tính toán và cho tàu đi tìm hướng của đàn cá” - ông Hà Ngọc Hiệp, tập đoàn 14, tóm lược công việc ngoài biển.
“Luật bất thành văn”, hễ tàu nào phát hiện được đàn cá lớn, phải thông báo cho các thuyền trưởng trong tập đoàn biết về tọa độ, dự đoán sản lượng cá dưới biển. Cùng một lúc sẽ có nhiều tàu chạy đến tìm “vận may”, tất cả các thuyền trưởng phải chờ đợi, ưu tiên chiếc tàu đã phát hiện ra đàn cá, được quyền buông lưới bao vây trước.
Thuyền trưởng Trà Chí Tịnh, phường Hòa Hiệp chia sẻ: “Nếu tàu thứ nhất đánh bị chệch đàn cá, các tàu còn lại có quyền vây đuổi, có khi trong vùng biển vừa phải có mấy chục chiếc tàu lùng sục đàn cá. Lúc này, không nói ai giỏi hơn ai, chỉ có “vận may” đến với tàu nào bao đúng đàn cá. Có những đàn cá cực lớn, chiếc thứ nhất bao trúng 100 tấn, cá còn dưới biển tản ra và gom đàn lại, 2-3 tàu khác đánh trúng vài chục tấn/tàu. Mỗi năm, các tàu trong tập đoàn đều có dư vài tỷ đồng, mấy tàu làm “năng” đạt trên dưới 10 tỷ đồng”.
Sau nhiều năm hoạt động thực tiễn trên biển, mỗi tàu lưới vây luôn có một chiếc tàu hậu cần đi theo bên cạnh. Nếu gia đình nào đủ tiềm lực sẽ sắm tàu lưới vây, tàu hậu cần, trên bờ có đội xe ô tô tải để vận chuyển cá đi thẳng các nhà máy chế biến hoặc chợ đầu mối ở thành phố Hồ Chí Minh. Còn tàu nào “đơn chiếc” chỉ sắm được tàu lưới vây, sẽ hợp tác với tàu hậu cần khác ở Đắk Lắk hoặc Lâm Đồng, Gia Lai.
Phải khẳng định rằng, ngư dân Đắk Lắk luôn đoàn kết, tương trợ, liên kết hoạt động chặt chẽ với nhau, mỗi khi có sự cố bất trắc xảy ra ngoài khơi, chính các tàu sẽ đến hỗ trợ lẫn nhau. Những đội tàu đánh cá xa bờ luôn chấp hành tốt các quy định trong khai thác hải sản trên biển, không vi phạm vùng biển nước ngoài.
