Đảng kiến tạo - Dân đồng hành - Bài 4: 'Học dân' để xác định đường lối, chính sách phù hợp - Bnews
Khi mỗi cấp ủy, chính quyền và cán bộ biết học để hiểu dân, làm cho dân tin, đó không chỉ là cách đổi mới phương thức lãnh đạo mà là hành trình kiến tạo quyền lực trong sáng và nhân văn.
Trong tiến trình đổi mới phương thức lãnh đạo, một cụm từ giản dị mà hàm chứa sức nặng tư tưởng đã xuất hiện trang trọng trong Văn kiện Đại hội Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 - 2030) đó là “học dân”. Từ hai chữ ấy, một cánh cửa mới mở ra trong lý luận của Đảng và tư duy lãnh đạo hiện đại.
Ban hành chính sách phù hợp từ thực tiễn
Trong Văn kiện Đảng bộ của hầu hết các tỉnh, thành phố khu vực Tây Nguyên - duyên hải miền Trung đều khẳng định “dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng” hoặc những cụm từ thường được nêu như “trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân”. Trong Báo cáo Chính trị Đại hội Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I (2025 - 2030) - văn kiện đầu tiên sau sáp nhập địa giới hành chính, cụm từ “học dân” được sử dụng trang trọng ở phần “Nhiệm vụ xây dựng Đảng và hệ thống chính trị”. Đó là bước tiến về tư duy lãnh đạo - biểu hiện sinh động của tinh thần biết lắng nghe và học hỏi từ nhân dân, để phục vụ nhân dân.
Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai đánh giá: “Học dân” là cụm từ được sử dụng có chọn lựa trong Văn kiện. Đảng ta là Đảng của dân, do dân, vì dân. Mọi lý luận của Đảng đều dựa trên thực tiễn, đi từ thực tiễn; tức là được đúc kết từ cuộc sống của nhân dân. “Học dân” là để xác định đường lối chính sách phù hợp và phục vụ nhân dân thật sự hiệu quả; đưa cuộc sống của người dân từ ấm no lên thịnh vượng và hạnh phúc.
Đặt trong bối cảnh sáp nhập và tổ chức lại không gian hành chính, Gia Lai đang trở thành hình mẫu cụ thể hóa cho những tư duy ấy. Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Gia Lai Nguyễn Tuấn Thanh cho biết, sau khi tinh gọn bộ máy, địa phương đã giảm đáng kể tầng nấc trung gian. Cán bộ được yêu cầu cao hơn như phải đa năng, chuyên nghiệp, có khả năng số hóa công việc và tiếp cận thực tiễn bằng dữ liệu. Mỗi nghị quyết khi ban hành đều được đánh giá bằng phản hồi của dân, để Đảng “tự soi - tự sửa - tự hoàn thiện”.
Ông Nguyễn Văn Quốc (một doanh nhân phường An Nhơn Đông) nhận xét. Khác với “dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng”, “học dân” là sự xác lập một bước tiến mới: “học trong dân để hoàn thiện Đảng”. Đây không chỉ là biểu hiện của sự khiêm tốn chính trị, mà còn là tư duy lãnh đạo hiện đại - coi dân không chỉ là đối tượng tuyên truyền, mà là chủ thể tri thức của đổi mới.
Ở tầm khái quát, việc đưa khái niệm “học dân” vào văn kiện đánh dấu một bản nâng cấp về lý luận lãnh đạo: từ tiếp thu phản ánh sang đồng sáng tạo chính sách, từ một chiều vận động sang hai chiều học hỏi.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Đính, Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực III (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh khu vực III) cho rằng: “Dự thảo văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV đã công bố có những điểm mới, thể hiện khát vọng vươn mình mạnh mẽ của cả dân tộc. Một trong những điểm đó là “dân là gốc”. Đây là một trong những định hướng có tính nguyên tắc về lập trường quan điểm nhân dân là chủ thể, là trung tâm của công cuộc đổi mới”.
Yếu tố “học dân” càng khẳng định quan điểm chỉ đạo của Đảng “dân là gốc”; góp phần làm cho Đảng thật sự văn minh, nâng cao hiệu quả và chất lượng tổng kết thực tiễn; nghiên cứu phát triển lý luận, cơ chế đổi mới, từng bước hoàn chỉnh lý luận về đường lối đổi mới mà trong đó có nhiều điểm đột phá - Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Đính khẳng định.
Minh bạch và đồng hành cùng nhân dân
Ngay sau khi sáp nhập và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Trưởng Ban Nội chính Tỉnh ủy Gia Lai Đặng Vĩnh Sơn cho rằng, kiểm soát quyền lực chính là hình thức “học dân” ở cấp cao hơn. Theo ông, “kiểm soát” không phải để trói tay người làm đúng, mà để bảo vệ người tốt, giữ cho quyền lực luôn vận hành trong khuôn khổ thể chế và lòng dân. Địa phương thực hiện triển khai đồng bộ các quy định của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; chuyển trọng tâm từ “quản lý - giám sát” sang “kiểm soát - phòng ngừa sớm”, chủ động phát hiện dấu hiệu vi phạm từ sớm, từ xa. Đây được xem là bước chuyển căn bản trong nhận thức và phương pháp xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thể hiện rõ tinh thần Đảng tự soi, tự sửa và tự răn mình trước dân...
Giữa vai trò lãnh đạo toàn diện của Đảng và chức năng giám sát của cơ quan dân cử, Tỉnh ủy và HĐND tỉnh Đắk Lắk đã hình thành một cơ chế phối hợp chặt chẽ; trong đó Đảng định hướng - chính quyền thực thi - HĐND giám sát và phản biện. Mối quan hệ ấy không chỉ bảo đảm quyền lực được vận hành đúng quỹ đạo, mà còn tạo nên chu trình tự kiểm soát lành mạnh, giúp từng quyết sách đi qua “bộ lọc” của cả tổ chức và nhân dân.
Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Đắk Lắk Cao Thị Hòa An nhấn mạnh: "Kiểm soát quyền lực bắt đầu từ đổi mới phương thức lãnh đạo và giám sát thực chất". HĐND tỉnh đã tăng cường các hình thức giám sát chuyên đề, chất vấn, giải trình. Các hoạt động giám sát được công khai, minh bạch, gắn với trách nhiệm giải trình của người đứng đầu, giúp quyền lực được soi rọi thường xuyên, không để khoảng trống hay vùng cấm. Theo bà Cao Thị Hòa An, “khi người dân có quyền chất vấn, khi cán bộ phải giải trình, thì đó chính là cách chúng ta học dân và giữ cho quyền lực luôn vận hành trong khuôn khổ của niềm tin và thể chế”.
Từ góc nhìn lý luận, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Đính cho biết: “Nhân dân đang rất đồng tình và kỳ vọng vào mô hình thể chế mới. Các cấp ủy Đảng phải luôn đề cao vai trò giám sát, kiểm tra; tăng cường siết chặt kỷ luật, kỷ cương của Đảng. Trên cơ sở đó tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, nâng cao vị thế và uy tín của Đảng...”.
Khi mỗi cấp ủy, chính quyền và cán bộ biết học để hiểu dân, làm cho dân tin, đó không chỉ là cách đổi mới phương thức lãnh đạo mà là hành trình kiến tạo quyền lực trong sáng và nhân văn. Quyền lực, khi được đặt trong “lồng thể chế” và được soi rọi bởi lòng dân sẽ tự thanh lọc những gì không phù hợp, để Đảng ngày càng gần dân, phục vụ dân hiệu quả hơn, đồng hành cùng dân để vươn tới tương lai.
